Είπε χθες ο John Lipsky του ΔΝΤ στον Μητσοτάκη Jr:
«Έτσι μπράβο. Με τις ιδιωτικοποιήσεις έπρεπε να είχατε ξεκινήσει εξ αρχής. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί ξεκινήσατε με τις περικοπές».
Ή κάπως έτσι.
Και με τα λόγια αυτά, ο Lipsky έκανε τρία πράματα:
--Άδειασε παντελώς τον Strauss Kahn και τον ΓΑΠ.
--‘Γέμισε’ τον Σαμαρά, δίνοντάς του έναν άσσο, στη σημερινή συνάντηση με τον πρωθυπουργό.
--Παραδέχτηκε ότι το μνημόνιο ήτανε λάθος και υπογράφτηκε στο άρπα κόλλα, τελευταία στιγμή, με την πλάτη στον τοίχο, και χωρίς καμιά μελέτη.
Αυτό που δεν είπε όμως ο Lipsky είναι ότι οι ιδιωτικοποιήσεις δεν είναι πανάκεια. Αναμφίβολα, οδηγούν σε μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, και αυτό είναι πολύ σημαντικό, ιδιαίτερα σε τομείς όπως τα λιμάνια και τα αεροδρόμια, που είναι εκτεθειμένοι στον διεθνή ανταγωνισμό. Και, ας μην κοροϊδευόμαστε, το κράτος, ως επιχειρηματίας, δε φημίζεται για την αποτελεσματικότητά του.
Από την άλλη όμως, οι ιδιωτικοποιήσεις οδηγούν, χωρίς εξαίρεση, σε πολύ υψηλότερες τιμές. Με άλλα λόγια, σε πληθωρισμό. Και όπως έχουμε ξαναπεί Βασίλη, ο πληθωρισμός είναι και αυτός ένας φόρος. Και μάλιστα απ’ τους χειρότερους: Μειώνει την αγοραστική δύναμη του καταναλωτή, οδηγεί και αυτός σε ύφεση, και μεταφέρει λεφτά από την τσέπη του καταναλωτή στην τσέπη του παραγωγού. Δηλαδή στην τσέπη του νέου ιδιοκτήτη της αποκρατικοποιημένης επιχείρησης.
Όσο δε αφορά στο δημόσιο κορβανά, δυο πράματα συμβαίνουν με τις αποκρατικοποιήσεις: Το δημόσιο μειώνει τις δαπάνες του, μιας και τώρα δε χρειάζεται να συντηρεί αυτές τις επιχειρήσεις. Και αυτό είναι καλό για τον φορολογούμενο που τώρα θα πληρώνει λιγότερους φόρους. Δυστυχώς όμως, όπως είπα παραπάνω, ο ίδιος φορολογούμενος θα πληρώνει τώρα υψηλότερες τιμές για τις ιδιωτικοποιημένες υπηρεσίες (μεταφορές, ηλεκτρισμός, κλπ) και, άρα, η τελική επίπτωση στην τσέπη του δεν μπορεί να είναι εκ των προτέρων γνωστή.
Επίσης και κάτι άλλο.
Από κει που, προηγούμενα, οι υπηρεσίες αυτές πληρώνονταν από όλους τους φορολογούμενους μαζί, μέσα από προοδευτική φορολογία, με άλλα λόγια εκεί που για το λεωφορείο πλήρωνε περισσότερο αυτός που ‘είχε’, και που το χρησιμοποιούσε λιγότερο (ο πλούσιος που πήγαινε με το αυτοκίνητο), τώρα πληρώνει αυτός που το χρησιμοποιεί και που είναι, ως επί το πλείστον, ο μη προνομιούχος εργαζόμενος.*
Η μεταρρύθμιση λοιπόν γίνεται με δύο τρόπους.
Ιδιωτικοποιούμε, ναι, αλλά όταν υπάρχει ένα ρυθμιστικό πλαίσιο που ελέγχει τη λειτουργία της αγοράς προς αποφυγή δημιουργίας ιδιωτικών μονοπωλίων. Και ένα τέτοιο πλαίσιο Βασίλη στη χώρα μας όχι μόνο δεν υπάρχει (διάβασε όσα έχω κατά καιρούς γράψει για την ‘περίφημη’ επιτροπή ανταγωνισμού) άλλα ήταν ακριβώς αυτή η έλλειψη που οδήγησε στον υπέρμετρο πλουτισμό πολλών αετονύχηδων στη χώρα μας. Και αυτοί, μέχρι στιγμής, δεν έχουν πληρώσει δεκάρα για την παρούσα κρίση. Στο θέμα αυτό, δηλ. του ρυθμιστικού πλαισίου, είμαστε 50 χρόνια πίσω Βασίλη, και αυτό το λέω με την πείρα 30 χρόνων ενασχόλησης με το θέμα. Και αυτό δεν έγινε κατά τύχη αλλά εσκεμμένα: Ο νόμος που διέπει την λειτουργία της επιτροπής ανταγωνισμού υπάρχει από το 1970 και είναι καλός. Αλλά ποτέ δεν εφαρμόστηκε. Το ξέφραγο αμπέλι της Ελληνικής αγοράς ολιγοπωλίων ‘δημιουργήθηκε’, δεν μας ‘προέκυψε’.
Ο δεύτερος τρόπος μεταρρύθμισης είναι η ‘μετοχοποίηση’. Με άλλα λόγια, εισαγάγουμε ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια αποτελεσματικότητας στη δημόσια επιχείρηση αλλά ο ιδιοκτησιακός χαρακτήρας της παραμένει δημόσιος. Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτή είναι και η προκριτέα λύση Βασίλη. Δυστυχώς όμως η λύση αυτή δεν ‘μαζεύει’ αρκετά λεφτά για να αποπληρώσουμε το χρέος μας. Ένα χρέος που το πληρώνει, δυστυχώς, αυτός που δεν το δημιούργησε.
Άλλος κερνάει κι άλλος πίνει, που λέμε.
Για να μην πω το άλλο, το νεοελληνικότερο, και με πείτε πάλι βωμολόχο.
Η. Χαραλαμπίδης
*όταν πέρυσι γίνονταν οι συζητήσεις για το άνοιγμα των αστικών συγκοινωνιών, είχε πει ο μέγας και βαρύς Δημήτρης Ρέππας: «δεν καταλαβαίνω γιατί οι κάτοικοι της Λάρισας θα πρέπει να πληρώνουν για τις αστικές συγκοινωνίες της πρωτεύουσας»!
Μεγάλες στιγμές και μεγάλες κουβέντες!
Και από τότε του το ‘χα φυλαγμένο:
Εν τοιαύτη περιπτώσει κύριε Ρέππα, κι εγώ δεν καταλαβαίνω γιατί ο Αθηναίος θα πρέπει να πληρώνει για την αστυνομία και την ηλεκτροφώτιση της Λάρισας!
Αυτά τα οικονομικά σας δίδαξε ο Ανδρέας Παπανδρέου;
