Το Ευροψηφοδέλτιο (2004) και μαθήματα ηγεσίας

Ερώτηση: Πως χωράνε σ’ ένα SMART ο Βενιζέλος και ο Πάγκαλος;
Απάντηση: Στο ΠΑΣΟΚ δεν περισσεύει κανείς (*)

Συμμετοχική Δημοκρατία.
Ο πατέρας του το έλεγε ‘σοσιαλισμός’ (**).
Εγώ απλά περιμένω να συγκυβερνήσω, 'μαζί' με το Γιώργο.

Κανείς ποτέ δεν αμφισβήτησε ότι η κατάρτιση του ψηφοδελτίου ήταν προνόμιό του. Στον τύπο. Στην πράξη όμως; Ποιος πρόεδρος, διοικητής, διευθυντής με συναίσθηση των ευθυνών του θα πάρει μια σημαντική απόφαση –διακυβεύοντας την ίδια την υπόσταση του οργανισμού- χωρίς να συμβουλευτεί το επιτελείο του ή το συμβούλιό του; Ποιος μπορεί να παραγκωνίσει μακροχρόνιες οργανωτικές δομές και συνιστώσες –αποτέλεσμα ιστορικών διαδικασιών- προτάσσοντας και επιβάλλοντας την (αδόκιμη) κρίση του; Ποιος αρχηγός θα συστήσει την ομάδα του με Co (τσικό) και yes-men (ή καλύτερα yes-women στην προκειμένη περίπτωση) παραγκωνίζοντας το βαρύ πυροβολικό του; 

Η απάντηση είναι απλή και οφείλουμε να την δούμε κατάματα: Ο αρχηγός αυτός είναι ο αρχηγός που δεν πατάει γερά στα πόδια του. Που έχει συνειδητή επίγνωση της απειρίας και του ελλείμματός του. Που, σαν αποτέλεσμα, χαμογελά αμήχανα δεξιά κι’ αριστερά, αισθάνεται άβολα μέσα σε κόσμο, μπερδεύει τα λόγια του, χάνει τις λέξεις του, κοιτά τις σημειώσεις του, μιλάει χωρίς να λέει. Ο αρχηγός αυτός δεν μπορεί να δεχθεί δίπλα του άτομα που τον υπερκαλύπτουν.

Έτσι, η ‘ανανέωση’ παίρνει άλλο νόημα. Αλλά αυτό είναι εξαιρετικά επικίνδυνο γιατί διαβρώνει θεσμούς και διακυβεύει τη συνέχεια ενός ‘συστήματος’ που δεν ξεφύτρωσε ξαφνικά χθες από μόνο του. Και δεν έχει κανείς το δικαίωμα να πάρει, απαίδευτα, ένα τέτοιο ρίσκο. Το ένα εκατομμύριο ψήφοι ήταν ψήφος εμπιστοσύνης στο ΠΑΣΟΚ και όχι απαραίτητα στον Γιώργο Παπανδρέου. Και όσο για το «Γιώργο άλλαξέ τα όλα», αυτό μόνο θυμηδία μπορεί να προκαλέσει σε κάθε σκεπτόμενο πολίτη.

Αρκετά πια και με αυτά τα «νέοι άνθρωποι με κέφι για δουλειά» και «όλοι κρίνονται» που αναμασήθηκαν και στο ευροψηφοδέλτιο. Ξέρετε κανένα πολιτικό νεοσσό που να μην επικαλέστηκε το ‘κέφι για δουλεία’ την πρώτη μέρα στο γραφείο; Και φυσικά όλοι κρίνονται. Αλλά αυτό δεν μπορεί να αποτελέσει δικαιολογία για πειραματισμούς στου κασίδη το κεφάλι. Όλοι κρίνονται. Εκ των υστέρων όμως. Και ανεπιστρεπτί. Όταν η ζημιά έχει γίνει.

Ο αληθινός αρχηγός δεν επιβάλει αλλά κερδίζει το σεβασμό. Δεν απαιτεί υπακοή αλλά κερδίζει τη σύμπνοια. Η δύναμή του πηγάζει από το θαυμασμό και την αφοσίωση των συνεργατών του για την ικανότητά του να υπερβαίνει τη συμβατική σοφία της εκάστοτε εποχής (ο Ανδρέας Παπανδρέου με το «η Ελλάδα στους Έλληνες» δοκίμασε –Δον Κιχωτικά ίσως, και με το κόστος μιας χούντας- να αμφισβητήσει τη Γιάλτα. Να οργανώσει ένα παγκόσμιο εθνικο-απελευθερωτικό αγώνα. Να μιλήσει για ‘δυναμική’ αναμέτρηση με τη χούντα). Ο αληθινός αρχηγός είναι grand master στη γεωπολιτική σκακιέρα. Αναλύει και συνθέτει τα πιο περίπλοκα θέματα σε χρόνο μηδέν. Διαβάζει ανάμεσα στις γραμμές. Δεν πελαγώνει με τη λεπτομέρεια. Βρίσκεται πάντοτε πάνω απ’ τα πράματα. Σε κοιτάζει βλέποντας πίσω σου. Δεν χρειάζεται να δει βιογραφικά. Σε αποδέχεται ή σε απορρίπτει μέσα σε λίγα λεπτά, από δυο λέξεις σου και μόνο (η Θάτσερ έδινε στους συνομιλητές της πέντε λεπτά για να την εντυπωσιάσουν (you have five minutes to make your point), ενώ ο κολλητός της (Ronald Reagan)  αρνιόταν να διαβάσει εισηγήσεις πάνω από δυο αραιο-γραμμένες σελίδες).

Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι ο Γιώργος Παπανδρέου, αναλογιζόμενος το βάρος των ιστορικών ευθυνών του και του ονόματός του, θα δώσει σύντομα ‘δείγμα υπεύθυνης γραφής’ περνώντας τη σκυτάλη στον επόμενο. Υπάρχει; Νομίζω πως ναι. Και διαισθάνομαι πως θα βγει από ένα SMART. Από ποια πόρτα δεν έχει σημασία. Μικρή η διαφορά πολιτικού έρματος. Και φυσικού!

(Και μιας και βρισκόμαστε σε περίοδο λήψης ρίσκων, ας ρισκάρω και εγώ μία πρόβλεψη: Η Αλεξάνδρα θα ξεπεράσει το 8%).

Αυτά.

ΗΧ

* το ανέκδοτο δικό μου. Η απάντηση του Γιώργου Παπανδρέου
** «…η δημοκρατία δε, στα πλαίσια μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας, ξεπερνά τον απολιθωμένο κοινοβουλευτικό τύπο και προχωρεί σε νέες ζωντανές μορφές συμμετοχής του λαού σε όλες τις αποφάσεις που τον αφορούν…» Α.Γ. Παπανδρέου (1974) ‘Η Δημοκρατία στο Απόσπασμα’. Εκδόσεις Καρανάση. σ. 519.