Επίθεση στο Ευρώ;

Χιονοστιβάδα κερδοσκοπικών πιέσεων, ακούω.
Συντονισμένη επίθεση κερδοσκόπων κατά του ευρώ και της Ευρώπης, διαβάζω.

Θα σου μιλήσω Βασίλη κάποτε για την κερδοσκοπία και τους κερδοσκόπους. Μια έννοια πολύ παρεξηγημένη στη χώρα μας, αφού οι κερδοσκόποι συχνά παρουσιάζονται σαν ‘εγκληματίες’, σαν ελεεινοί και καταχθόνιοι τύποι που συνωμοτούν για το κακό μας, και το κακό του κοινωνικού συνόλου.

Κερδοσκόπος όμως Βασίλη είναι απλά ο οποιοσδήποτε παίρνει τις αποφάσεις του όχι με βάση αυτά που συμβαίνουν σήμερα, αλλά με αυτά που αναμένει πως θα συμβούν αύριο. Κερδοσκόποι δεν είναι μόνο οι market makers όπως ο Σόρος, που λίγο έλειψε να αποσταθεροποιήσει την Αγγλική οικονομία με την επίθεσή του στη λίρα (για όσους θυμούνται).

Κερδοσκόπος είσαι κι εσύ που περιμένεις να αγοράσεις το διαμερισματάκι της κόρης σου του χρόνου, γιατί πιστεύεις πως οι τιμές θα πέσουν. Κερδοσκόπος είναι και ο φαναρτζής μου ο Τάσος, που ενώ δε χρειάζεται άλλες μπογιές, τρέχει να αγοράσει γιατί του ‘πανε πως οι τιμές θα ανέβουν.
Και το πιο ωραίο;
Αυτοί οι ίδιοι οι κερδοσκόποι που σήμερα τόσο απαξιωτικά τους φορτώνουμε τα δεινά μας, θα κληθούν μέσα στο 2010 να δανείσουν το Ελληνικό Κράτος με 50 δις ευρώ.
Τότε θα γίνουν και πάλι οι φερέγγυοι και αξιόπιστοι ‘δανειστές’ μας!

Η κερδοσκοπία μπορεί να είναι καλό, αλλά και κακό πράμα. Είναι καλό γιατί δίνει ρευστότητα στις αγορές κι έτσι τις κάνει πιο αποτελεσματικές (δύσκολα πράματα αυτά Βασίλη κι ας σταματήσουμε εδώ). Είναι όμως κακό πράμα όταν γίνεται ‘κολλητική’ (contagion), οδηγώντας σε ψυχολογία όχλου (herding instinct). Τότε η κερδοσκοπία είναι αποσταθεροποιητική, και μπορεί να γίνει καταστροφική.

Δεν υπάρχουν λοιπόν συνωμότες, ούτε ‘οργανωμένες’ επιθέσεις. Δεν υπάρχει καλός ή κακός κερδοσκόπος. Παιδάκια είναι αυτά Βασίλη. Φοιτητές μας, που κάνουν ό,τι τα μάθαμε και το κάνουν και πολύ καλά μάλιστα. Υπάρχουν όμως καλά και κακά ρυθμιστικά πλαίσια που αδυνατούν (ή δε θέλουν) να ελέγξουν την οικονομική συμπεριφορά.*

Αυτό που έγινε λοιπόν χθες και προχθές ήταν ότι οι επενδυτές πούλησαν ευρωπαϊκά αξιόγραφα (ομόλογα) πιστεύοντας ότι οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου δεν θα μπορέσουν να ξεπεράσουν τα δημοσιονομικά τους προβλήματα. Πούλησαν πιστεύοντας ότι η Ευρώπη γενικότερα έχει πρόβλημα, όταν η Γερμανία αρνείται κατηγορηματικά ακόμα και να εξετάσει σενάρια διάσωσης και αρωγής του Νότου (με την έκδοση, για παράδειγμα, ενός ευρωομολόγου).

Έτσι λοιπόν οι επενδυτές δεν πούλησαν μόνο ομόλογα, αλλά και μετοχές, και το ευρώ το ίδιο, αναζητώντας την ‘ασφάλεια’ του δολαρίου αλλά και αξιών αποτιμημένων σε δολάριο. Η ζήτηση αυτή ανέβασε την τιμή του δολαρίου ρίχνοντας έτσι (λίγο) την ισοτιμία του ευρώ.

Να σου πω και κάτι άλλο Βασίλη; Ο πληθωρισμός στην Αγγλία χτύπησε καμπανάκι στο 3%. Έτσι, οι επενδυτές εκτίμησαν ότι η Τράπεζα της Αγγλίας θα περιορίσει κάπως τη νομισματική της επέκταση, αυξάνοντας πιθανότατα και τα επιτόκια της λίρας. Αυτό αύξησε τη ζήτηση λίρας και κατά συνέπεια την αξία της ως προς το ευρώ. Άλλη μια λοιπόν καρπαζιά του ευρώ προς τα κάτω.

Nothing more, nothing less. Καμιά συνομωσία δεν έγινε, ούτε συντονισμένη επίθεση κατά του ευρώ υπήρξε. Αυτά τα πράματα δε γίνονται, και οι αγορές δε ‘συντονίζονται’ Βασίλη γιατί τότε αυτοκαταστρέφονται.

Καλά θα κάναμε λοιπόν, μαζί με πολλές άλλες νοοτροπίες που θα πρέπει σύντομα να αποβάλουμε, να απορρίψουμε και εκείνη της ‘θεωρίας της συνομωσίας’. Εκείνη που όλοι συνωμοτούν εναντίον μας και θέλουν το κακό μας.

Γιατί πολύ κακό μας έχει κάνει αυτό στην ιστορική μας διαδρομή.
Και γιατί όπως λέει ένας καλός μου φίλος, «αν θες να βρεις τον υπαίτιο για τα προβλήματά σου δεν έχεις παρά να ρίξεις μια ματιά στον καθρέφτη σου».

Η. Χαραλαμπίδης

*Κι εδώ έχουμε κι εμείς οι ακαδημαϊκοί τις ευθύνες μας. Είναι κεφαλαιώδες σφάλμα να διαχωρίζουμε τη σπουδή της οικονομικής επιστήμης από αυτή της διοίκησης επιχειρήσεων στα πανεπιστήμιά μας (που το μόνο που εξυπηρετεί τις πιο πολλές φορές είναι συντεχνιακά μικροσυμφέροντα). Το παιδί που σπουδάζει οικονομικά πρέπει να μάθει πώς εφαρμόζονται οι οικονομικές θεωρίες στην πράξη και ποιες είναι οι συνέπειες αυτών των πράξεων. Αυτό που σπουδάζει διοίκηση θα πρέπει να καταλάβει ότι η πράξη και η εμπειρία από μόνες τους είναι ανεπαρκείς (ακόμα και σαν επαγγελματικό εφόδιο) αν δεν συνοδεύονται από βαθειά κατανόηση της οικονομικής θεωρίας. Το μάνατζμεντ δεν είναι τίποτα άλλο (ή δε θα έπρεπε να είναι τίποτα άλλο) από εφαρμοσμένα οικονομικά. Αλλά και η οικονομετρία, όπως η λέξη λέει, είναι απλά εργαλείο για να ‘μετράμε’ την οικονομία και όχι αυτοσκοπός που –παίζοντας με αριθμούς- δημιουργεί νέα θεωρία. Όταν οι δύο προσεγγίσεις κάποτε αρχίσουν να συγκλίνουν, θα αμβλύνουμε και τις οικονομικές κρίσεις του μέλλοντος. Γιατί, σίγουρα, η παρούσα δεν είναι και η τελευταία.

ΗΧ